بررسي ذينفع بودن از شروط لازم براي اهليت اقامه دعوا چيست؟
شخصي كه هيچ علاقه اي به دعوا ندارد نبايد اقامه دعوي كند. اين شرط بديهي به نظر مي رسد، اما اگر نگاهي به قوه قضائيه بيندازيد، مي بينيد كه ناديده گرفتن آن چقدر رايج است. افراد زيادي در قوه قضائيه هستند كه مي خواهند به جاي پسر، پدر يا ساير بستگان خود پرونده خود را پيگيري كنند، اما معمولاً اين افراد به دليل نداشتن سمت در دعوي و عدم بهره مندي از حقوق با پاسخ منفي مواجه مي شوند. طرح دعوي در دادگاه.طبق ماده 2 قانون آيين دادرسي مدني «هيچ دادگاهي نمي تواند به دعوي رسيدگي كند مگر اينكه شخص يا اشخاص ذينفع... رسيدگي به دعوا را طبق قانون درخواست كرده باشند». بنابراين علاوه بر اينكه شخص بايد واجد شرايط اقامه دعوي باشد، بايد ذي نفع نيز باشد. ذي نفع بودن به اين معناست كه اگر دادگاه به ادعاي طرف رسيدگي كند و حكمي به نفع او صادر شود، منتفع مي شود.فرض كنيد شخصي در بازاري پارچه فروشي دارد و از يكي از مشتريانش سوال مي كند، حالا فرض كنيد چنين فردي به دليل تصادف نياز به جراحي دارد و براي بيمارستان پول نياز دارد، اما مشتري پولي به او نمي دهد و از طرف ديگر مي تواند نمي خواهد به دادگاه برود، بنابراين پسرش قصد شكايت دارد. اما پسرش ذي نفع محسوب نمي شود و لذا به دعواي او رسيدگي نمي شود; زيرا اگر حكم بر مشتري صادر شود، طلب براي پارچه فروش است و او ذي نفع است نه پسرش. بنابراين دعوا بايد يا توسط خودش يا وكيل او اقامه شود. همچنين در صورتي كه در تاريخ تقديم دادخواست حق وي احراز شده باشد، ذي نفع محسوب مي شود، بنابراين در صورتي كه مطالبه مدتي يا اقساطي باشد، حتي اگر مشروط يا معلق باشد، رسيدگي نمي شود.
فرض كنيد شخصي از بانك وام گرفته و بايد در 20 قسط پرداخت كند، اما 10 قسط تمام شده و او پرداخت نكرده است، در اين صورت بانك فقط به همان 10 قسط علاقه دارد و مي تواند آن را مطالبه كند.
بنابراين فردي كه تقاضاي اقامه دعوي در دستگاه قضايي مي كند بايد ذي نفع باشد يعني اگر دعواي او پذيرفته شد و حكم به نفع او صادر شد بايد مستقيماً منفعت دريافت كند; در غير اين صورت دعواي فرد راه به جايي نمي برد و توسط دادگاه رد مي شود. فرض كنيد شخصي قبل از انقضاي مدت اجاره از دادگاه تقاضاي تخليه كند. در اين صورت هنوز زمان تخليه فرا نرسيده و متقاضي هيچ حقي ندارد، بنابراين دادگاه نمي تواند به نفع او راي دهد.شرايط صلاحيت و علاقه گاهي آنقدر بديهي و ابتدايي است كه به آن توجه كافي نمي شود، اما براي اينكه دعواي شما دچار مشكل نشود ابتدا به اين دو شرط فكر كنيد.